Sinkushen aña despues di Lutero

Hende su sintí ta un regalu di Dios. Bo por tin bo opinion i ekspres’é. Pero laga e opinion ei, ku eksepshon di fe firme i amor, ta basá tambe riba konosementu i sintí. Martin Lutero a laga nos un gran erensia spiritual, ku te awe ta di balor. Su yamada for di 1524 ta mas aktual ku nunka: ‘Laga nos usa nos sintí!’

Teksto: Prof. Dr. Rudy Van Moere

Oktober 31 lo ta eksaktamente 500 aña ku dosente di teologia Martin Lutero a klaba 95 tesis (su puntonan di bista) riba porta di e kapèl di Wittenberg, kritikando e kondishonnan i métodonan spantoso di e iglesia Romano. Su kontribushonnan pa e mundu di oksidente ta muchu pa menshoná. Den e devoshonal teológiko aki ta bin padilanti tres di su puntonan di fe. Esaki ta yuda nos komo atventista i otro kristian aktualmente pa fortalesé nos fe: kreensia i forsa; kreensia i sintí; kreensia i amor.

Kreensia poderoso

Lutero a kibra ku e sistema di kere será di e tempu ei di e iglesia ku tabata na poder, inspirá dor di su afirmashon ku mester duna preferensia na Skrituranan Santu i na un hende su konsenshi. Na 1521 el a nenga di revoká su ponensianan riba e dia di reinado na Worms, ora ku a yam’é pa presentá su mes dilanti di e emperador. El a bisa: ‘Si mi no por wòrdu konvensé dor di testimonio di e Santu Skrituranan òf dor di un rasonamentu kla—pasobra mi no ta dispuesto pa kere papa òf konsilionan, pasobra ta kla ku nan a faya frekuentemente i asta tabata den konflikto ku otro—e ora ei mi ta konvensí dor di Skritura, riba kua mi ta apelá i mi konsenshi ta koutivá dor di e Palabra di Dios. Revoká mi no por i mi no ke, pasobra e ta peligroso i inkorekto pa hasi algu kontra bo konsenshi. Dios yuda mi. Amen!’
E rasonamentu kla ta nifiká segun Van Dale ku e argumentunan presentá pa sintí (huisio) ta masha kla i no mester di mas prueba. Ku su petishon pa tin libertat di religion—ku lamentablemente e no tabata pèrmití esei despues na tur hende—el a demostrá kon fuerte su akto di fe tabata.

Fe i amor komo motivashon pa tradusí

E forsa libertador ku Lutero a sinti for di su estudio di Beibel, a konvensé pa tradusí esaki den e lenguahe komun Aleman. El a skohe pa esaki palabranan ku mamanan na kas, muchanan riba kaya i hendenan na plasa tabata papia i komprondé. Asina nan por lesa den dje i husga pa nan mes si tabata korekto loke esnan na púlpito tabata prediká. E tabata prediká i siña ku hende ta liber pa stima. E amor di Kristu tabata motiv’é den esaki.
Komo mucha di su tempu el a keda prisonero den sierto manera di mira kos. Espesialmente su ekspreshonnan kontra hudiunan ta pone kristiannan krem den otro. E deklarashon ku e ta un antisemista, ta difísil desmentí. No por despensá Lutero su akshon kontra hudiunan, kontra esnan ku ta simpatisá ku boutismo i kontra kunukeronan, pero esaki no mester pone nos lubidá e bon ku el a hasi.

Lutero ta kere ku su sintí

Komo kreyente Lutero tabata someté su mes na e Beibel i na huisio rasonabel. Meskos ku Hesus el a enfatisá importansia di komprondé i usa nos sintí. Mas ku un biaha Hesus a yama riba lógika, riba huisio saludabel i riba komprenshon. Asina, na un okashon ora ku El a kaba di multipliká e pannan El a puntra su disipelnan: ‘Ainda boso no ta ripará ni komprondé?’ (Marko 8:17). E tabata zona frustrá pasobra e splikashon tabata asina kla nan dilanti. Na esnan riba kaminda pa Emaus El a bisa: ‘O hòmbernan sin sintí i floho di kurason pa kere tur loke e profetanan a papia!’ (Lukas 24:25). Pablo i Pedro tambe a enfatisá e uso di sintí (1 Korintionan 14:20 i 1 Pedro 1:13).

Lutero tabata konsiderá sintí komo un regalu di Dios. E tabata ke men ku un kreyente ku a aseptá Kristu Hesus, i ta laga su mes wòrdu iluminá dor di Spiritu Santu, lo por komprondé Skrituranan Santu korektamente i spiritualmente. Pashonalmente e ta añadí ku esaki no ta anulá e kreyente su esfuerso di studia Beibel pa su mes, profundamente i den forma responsabel. Ku esei e tabata desaprobá un kreensia fundamental ku tabatin den su tempu i mas despues tabata kousa problema tambe. Asina e gran sientífikonan Galileo i Kepler su kriterio i opinion a wòrdu oponé dor di lidernan di iglesia ku a stèmpel nan komo eror.

Atventistanan i Luteronan su rasonamentu kla

E pregunta ta awor si nos, den nos iglesia mundial di 20 mion miembro, por disfrutá di libertat inlimitá di konsenshi i di religion — kua nan ta boga p’e mas ku un siglo kaba? E impreshon ta keda ku mas ku un biaha desishonnan i opinionnan ta keda impon’é for di ariba. Esnan ku (meskos ku ami), ta miembro fiel i solidario, i ta tribi interogá nan mes religion krítikamente, ta riska desaprobashon i rechaso. Atventistanan, ku ta afirmá di a tuma over e flambeu for di e reformadornan, mester aseptá loke ta pone nan dilanti?

Kiko tin robes pa, komo kreyente, studia Beibel krítikamente na lus di loke métodonan sientífiko ta presentá? Kreyentenan no tin mag di duna nan punto di bista den asuntunan di fe, komo parti di e saserdosio general di kreyentenan? Aparentemente si, pero esei no ta nifiká ku nan ta aserká Skrituranan Santu kada bes kuidadosamente, komprondé korekta-mente i (por) splik’é korektamente. Siguiendo stapnan di Lutero lesadónan di Beibel mester komprondé ku ta eksistí gran distansia entre e mundu di Beibel i nos sosiedat. Distansiamentu ku tin di hasi ku idioma (for di hebreo, Arameo i Griego), ku ta históriko, geográfiko, sosial, kultural i religioso. Esaki ta rekerí un estudio profundo ku konosementu di asuntunan i ku un sintí saludabel ku ta kere. Librá for di Roma i su saserdotenan Lutero a bisa na 1524: ‘Ban usa nos sintí!’

Bou di influensia di tendensianan fundamental den nos komunidat religioso ta kondená desaroyonan teológiko nobo mas ku un biaha direktamente. Riba e pregunta ‘kon bo sabi esei?’ hopi biaha ta respondé esaki ku un testifikashon di fe, ku un siñansa di iglesia, òf ku eksigensia pa kere inosentemente (bobo) manera mucha. Mas bien, no ta asina ku mucha, ku nan forma di hasi pregunta pa tur kos, ta indiká gran hamber ku nan tin pa sa mas? Pakiko mester tin miedu? Akaso nos no mester skrudiñá tur kos (1 Tesalonisensenan 5:21)?

Realidat alternativo

Media sosial ta presentá gran kantidat di ekspreshonnan, afirmashonnan, manifestashon-nan, video di pastornan i laikonan predikador ku, mas ku ta deseabel, ta presentá bastante informashon i bèrdatnan alternativo, no-filtrá i robes dilanti! Asta for di figuranan popular manera zoólogo Walter Veith. Den un presentashon na aña 2012—na Neurenberg, Alemania—el a papia di entre otro, ku menospresio di hudiunan i ‘nan strea hel davidiano’ i el a papia di e holokousto. Inimaginabel! El a trese esaki dilanti relashoná ku sierto plannan sekretu di Jezuitanan i mazon pa rekonstruí e stat hudiu di Israel. Ounke su presentashon tabata religioso, e echonan alternativo ku el a presentá tabata bai den direkshon di antisemismo, basá riba fuentenan antisemista. Danki Dios ku lidernan di iglesia Atventista na Alemania, Oustria i Suisa a kondená esaki enfátikamente, i a par’é sin mas.

Eksperensia personal

Sinkuenta aña pasá mi a kuminsá ku mi estudio di teologia na Fransia, i den transkurso di e sinku desenia ei mi a mira iglesia bira mas i mas konservativo. Durante mi estudio na Collonges-sous-Salève, a hasi hopi énfasis riba lesa kuidadosamente, investigá i rasoná. Hopi agradesido mi ta wak na e promé añanan ku mi tabatin komo dosente di teologia na nos Seminario Teológiko (mas despues Akademia) Oud Zandbergen na Huis ter Heide. Mi a disfrutá di e libertat akadémiko Hulandes, danki na e rèktornan Pieter Sol, Reinder Bruinsma i Gerard Mandemaker. Mi por a disfrutá di e libertat ei tambe komo pastor for di e presidentenan di Unie, Karel van Oossanen te ku Wim Altink i na België for di presidentenan Henri Van Der Veken te ku Jeroen Tuinstra. Mi ta gradisí nan for di profundidat di mi kurason. Kada bes di nobo ta mi intenshon komo kreyente pa por a honra e libertat ei semper ku honor i konsenshi limpi na un forma responsabel i pastoral.

Razonnan pa gradisí Lutero

Lutero ta pone nos realisá ku Beibel ta siña ku Dios Su amor ta pa tur hende. E ta un palabra di mizerikòrdia, un bon palabra ku ta pone bo sinti bon. Na nivel di kreensia e ta siña nos pa libra nos mes for di tur outoridat eklesiástiko ku ke dominá i kontrolá hende. Pa e motibu ei Atventistanan fiel no mester laga sera nan boka i aseptá tur loke preskribí ku nan mester kere.

E ta enkurashá nos pa lesa Beibel den su totalidat i ‘ku sintí’. Si bo ta un kreyente fuerte bo no ta suseptibel (impreshonabel) pa tendensianan fundamentalista ku ta preskribí ‘lesa i komprondé literalmente’. E ora ei bo ta para ku un konsenshi liber i konvikshon religioso den komunidat i tambe den nos iglesia. Lutero ke pa nos ta un disipel outéntiko di Hesus, pero su puntonan di bista kondenabel—manera di Hesus Su mes pueblo hudiu—mester kontradesí esakinan den forma desidido i enèrgikamente.

Nos ta agradesido na dje pa a tradusí e Beibel pa hende komun i na e organisashonnan Bíbliko nashonal ku a sigui su ehèmpel den tradusí Beibel di kalidat. Pa terminá: Lutero a muri ku e konfiansa ku ‘lo no dura muchu mas, ku Dios mes lo tuma asuntunan den man, i e ora ei ta bini e shelu nobo i tera nobo.’

E artíkulo aki ta basá riba konsiderashon ku e outor tabatin durante servisio di sera sabat, 4 di mart 2017 na e Misa Blanku na Huis ter Heide.

Adventist.org is the official website of the Seventh-day Adventist church

Seventh-day Adventists are devoted to helping people understand the Bible to find freedom, healing, and hope in Jesus.