Deze middag bezochten mijn vrouw en ik het Singer Museum in Laren. Onder de noemer “Dutch Utopia” zijn onbekende schilderstukken uit Amerika tot 16 januari 2011 in het Singer ondergebracht. Aan het einde van de negentiende eeuw had Nederland een behoorlijke aantrekkingskracht op Amerikaanse schilders.
Hun eigen land werd steeds meer geïndustrialiseerd en zij meenden dat Nederland nog een land was zoals de grote schilders van de zestiende eeuw dat hadden weergegeven: Rembrandt, Vermeer en Steen. Molens, wolkenpartijen , water, rust en ruimte. Ook Nederland was veranderd, maar met opvallend mooie kleuren en met enige nostalgie hebben de Amerikaanse meesters iets fantastisch achter gelaten.
Met name Gari Melchers met gigantische doeken trekt de aandacht. Zoals hij in “de Preek” de luisteraars in de kerk weergeeft is alsof je er zelf bent. Het licht is fenomenaal en hoewel de kleding misschien hier en daar ‘utopisch’ is, is het toch vooral een eerlijke weergave hoe het is geweest. En ik denk dat morgen bij de kerstnachtdiensten in veel Hollandse dorpen het er nog precies zo zal uitzien als bij de Preek van Melcher: stoelen met harde leuningen, collectezakken met lange stokken, bijbels met goud op snit en hier en daar een slot erop.
Volgens mij is het kenmerk van een goed schilderij (of welk kunstwerk dan ook) dat je even boven het alledaagse wordt getild. U begrijpt: neem tijdens de komende dagen een uurtje om langs Melchers te gaan in Laren. Overigens is Laren een heel romantisch dorp, met niet alleen de doorsnee winkels (als Hema en Bart Smit) maar zaken met allure en stijl. Overigens hebben wij bij zo’n middenstander een prachtige lantaarn voor in de tuin gekocht. Ik zie het waxine lichtje nu wapperen in de wind.
Kerst heeft alles te maken met sfeer, warmte en licht. Althans dat is het utopisch beeld ervan nu. Twintig eeuwen terug bij het eerste kerstgebeuren was het leggen van een pasgeborene in een voederbak niet erg romantisch. En de stal zal niet met een spuitbus van dennengeur zijn bewerkt.
Of we de komende kerstdagen nu wel of niet met een utopische bril op beleven, het belangrijkste is dat God heel dicht bij ons mensen is gekomen. Dat Hij het kleine Bethlehem uitkiest, dat hij herders hemelse muziek laat horen en dat hij gewone mensen als Jozef en Maria het draagouderschap van het grootste geschenk toevertrouwt.
En als we tijdens de kerstdienst (u gaat toch wel…?!) zingen, horen, kijken en verwonderen, dat we even boven het alledaagse worden uitgetild. Dat is de kunst van God. Gezegende kerst!
