Ik ben dol op Scandinavië. Ooit ging ik er als student heen om met boekenverkoop een deel van mijn studiegeld te verdienen. Later werden de Scandinavische landen een favoriete vakantiebestemming voor mijn gezin. Nog weer later kwam ik er ambtshalve als vertegenwoordiger van het Europese hoofdkantoor van onze kerk. En nu vormen onze twee kleindochters de grootste trekpleisters om regelmatig naar Zweden af te reizen.
Wel en wee
In de loop der jaren ben ik tamelijk goed met het wel en wee van de Zweedse Adventkerk op de hoogte geraakt. En inderdaad: er was in de geschiedenis van het Scandinavische adventisme veel wel, maar ook veel wee!
Het adventisme wist al snel voet aan de grond te krijgen in het Noordwesten van Europa. De kerk was in Amerika nog maar nauwelijks georganiseerd (1863) of de eerste activiteiten konden al worden gemeld vanuit Scandinavië. In 1880 werd de kerk in Denemarken officieel georganiseerd met zeven groepen en 91 leden en rond dezelfde tijd begon ook het kerkelijk werk in Noorwegen en Zweden.
Succesvol
er groeide al snel een netwerk van instellingen
Het adventisme bleek in Scandinavië tamelijk succesvol. In 1929 waren er in de drie noordelijke landen ruim zevenduizend leden. Ter vergelijking: in Nederland bedroeg het ledental toen 983. Uit de statistieken blijkt dat de Scandinavische adventisten lange tijd een belangrijke financiële steunpilaar waren voor de internationale kerk. En men was niet alleen gul met de portemonnee, maar ook in het sturen van zendelingen, vooral naar Ethiopië en West-Afrika. Er groeide al snel een netwerk van instellingen: scholen, uitgeverijen en gezondheidsinstellingen.
Het tij keerde echter. Vanaf de zeventiger jaren van de vorige eeuw, de tijd van razendsnelle secularisering, begon het Scandinavische ledental terug te lopen. Door allerlei oorzaken raakte de ene na de andere kerkelijke instelling in de problemen. En, ondanks hardnekkige pogingen om ze te behouden, moesten de meeste instituten hun deuren sluiten. Waaronder het vlaggenschip van de Europese gezondheidsinstellingen: Skodsborg Sanatorium, iets ten noorden van Kopenhagen.
Toekomst
de kerk kan zich weer richten op haar kerntaak
Deze negatieve ontwikkelingen zorgden voor veel onrust en teleurstelling. Had de kerk in Scandinavië nog toekomst? Geleidelijk aan daagt er weer licht aan de horizon. ‘Verlost’ van alle zorgen voor de instellingen kan de kerk zich weer richten op haar kerntaak. En zich bezinnen op nieuwe methoden om de adventistische boodschap te vertalen naar de leefwereld van de Scandinaviërs van de eenentwintigste eeuw.
