Als kind, opgegroeid in de jaren negentig, raakte ik telkens gefascineerd door de grootste, snelste en indrukwekkendste ontwikkelingen binnen de moderne techniek. Wolkenkrabbers, snelle sportwagens, mammoettankers, ik kon er geen genoeg van krijgen. Maar er was er één ronduit favoriet: de Concorde.
Tekst/ds. Tom Meijer
Stel je voor: van London naar New York in 3,5 uur, op een kruishoogte van 18.300 meter en met een ongelofelijke snelheid van 2.180 km per uur. Door de uitzonderlijk hoge kruishoogte van het vliegtuig konden de passagiers fascinerende was dat men door het tijdsverschil nog eerder aankwam in New York dan dat men uit Londen vertrok. Kortom, een zeer bijzonder staaltje techniek.
Van de grond
De Concorde was tot stand gekomen door een Brits-Franse samenwerking. Beide overheden hadden enorme bedragen toegezegd om dit project letterlijk en figuurlijk van de grond te krijgen. Vanaf het begin uitten sommigen binnen het projectteam echter al redelijk wat zorgen. De vraag was of het ooit rendabel zou worden als passagiersdienst. Ook niet onbelangrijk was de aanzienlijke schade aan het milieu die het vliegtuig mogelijk zou veroorzaken. Deze en andere twijfels waren ver voor de eerste vlucht al bij de verschillende beslissingsorganen bekend, maar desondanks werd ervoor gekozen het project door te zetten. Ze waren nou eenmaal al zo ver gekomen — zonde om nu op te geven, dachten ze.
Uiteindelijk trokken beide landen in 2003, na 28 jaar dienst, toch de stekker er maar uit, wegens een combinatie van stijgende brandstofprijzen, een vliegramp in de buurt van Parijs in 2000 en de aanslagen van 11 september. In totaal werd er meer dan 1,3 miljard pond verlies aan het project geleden. Het had de Britse en Franse belastingbetalers veel geld gescheeld als de verantwoordelijke bestuurders eerder hadden geluisterd naar de zorgen die er waren, en het project eerder hadden afgelast.
Drogreden
Deze kostbare denkfout is zo bekend geworden dat er zelfs een drogreden naar is vernoemd: ‘de Concorde-drogreden’, met een wat neutralere term: ‘de verzonken kosten-drogreden’. Het houdt in dat wij als mensen over het algemeen dingen waar we veel tijd of geld in geïnvesteerd hebben moeilijk kunnen loslaten. Dit geldt voor heel simpele dingen als het uitkijken van een belabberde film, terwijl we soms beter halverwege een andere hadden kunnen uitzoeken. Of een all-you-can-eat-restaurant waar we onszelf overvol eten omdat we het gevoel hebben dat we anders geen waar voor ons geld krijgen.
DE ENIGE TIJD DIE JE WERKELIJK KUNT VERLIEZEN IS DE TOEKOMSTIGE TIJD, NIET DE VERLEDEN TIJD!
De Concorde-drogreden heeft echter ook invloed op heel serieuze keuzes die we in ons leven maken. Een verandering van carrière of studierichting is vaak een ingrijpend besluit, maar soms maken we het onszelf nog moeilijker doordat wij de tijd en energie die we in onze huidige carrière hebben gestopt.
hebben gestopt dan eigenlijk ervaren als een verlies. Terwijl de enige tijd die je werkelijk kunt verliezen de toekomstige tijd is, en niet de verleden tijd!
Het kan ook voorkomen dat je je in een werk-, vriendschaps-, of liefdesrelatie bevindt die niet goed voor jou is. Toch is loslaten soms ook heel lastig, want al die tijd die je samen hebt doorgebracht, voelt dan als een verlies. Wanneer we al zo ver zijn, houden de meesten van ons niet van opgeven. Het doet hoe dan ook pijn. Deze gevoelens zijn heel menselijk en je hoeft je er niet voor te schamen; zelfs de slimme en gestudeerde mensen van het Concorde-project zijn ervoor gevallen.
NIET GOED OF SLECHT
In de Bijbel komen we ook iemand tegen die voor een zeer belangrijke keuze stond. Amasja is één van die koningen van Juda over wie we niet vaak iets horen of lezen. De Bijbel zegt het volgende over hem: ‘Hij deed wat goed is in de ogen van de Heer, maar niet van ganser harte’ (2 Kronieken 25:2).
Hij was niet ronduit slecht, zoals vele van zijn voorouders en nakomelingen, maar zeer voorbeeldig was hij ook niet. In de tijd van Amasja was het koninkrijk van Juda in oorlog met haar buurlanden. In 2 Kronieken 24 lezen we dat de Arameeërs een grote slag tegen Juda hadden gewonnen. Amasja was niet van plan dat nog eens te laten gebeuren. Hij wilde zijn naam eer aan doen en verzamelde een enorme legermacht bij elkaar: in totaal ‘300.000 voortreffelijke krijgers, bewapend met lansen en grote schilden’ (2 Kronieken 25:5).
GROOTHEIDSWAANZIN
Amasja had echter last van grootheidswaanzin en vond het een goed idee om nog eens 100.000 man extra in te huren om zijn legermacht te versterken. Deze mannen zocht hij bij zijn bovenburen, het noordelijke koninkrijk van Israël. Hij betaalde hier een bedrag van honderd talent zilver voor, omgerekend zo’n 55 miljoen euro. Een enorme investering, maar eigenlijk maar een klein bedrag als we dat vergelijken met de huidige defensiebegrotingen, zelfs van zo’n klein land als Nederland. Eigenlijk ook maar een zacht prijsje als je daarmee vrijheid en vrede voor jouw land kunt bekrachtigen.
Deze koning van Juda moest wel trots zijn geweest op zijn legermacht van in totaal 400.000 man. Veel grotere legermachten zien we niet in de Bijbel, maar de Heer was er niet zo trots op als Amasja! De Heer kon het niet accepteren dat Amasja Israëlieten van de noordelijke stammen bij zijn leger had gevoegd, omdat deze mannen de Heer niet als hun enige God dienden. Een profeet kwam naar Amasja toe om hem te vertellen dat hij die 100.000 huurlingen moest laten gaan, anders zou de Heer zijn zegen onthouden aan de gehele krijgsmacht.
CRUCIALE KEUZE
Nu kwam Amasja voor een cruciale keuze te staan. Eigenlijk is het heel simpel, hij had hier twee opties: hij kon de 100.000 huurlingen die hij had ingehuurd laten gaan, maar daarmee zou hij de 55 miljoen verliezen die hij had geïnvesteerd. Of hij had zonder de zegen van de Heer ten strijde een nederlaag had betekend. Zo komt de Concordedrogreden weer om de hoek kijken. Huurlingen deden ook toen al niet aan niet-goed-geld-terugacties, dus die 55 miljoen was de koning hoe dan ook kwijt. Als Amasja echter had doorgezet door met zijn 400.000 man in plaats van de 300.000 ten strijde te trekken, had hij zeer waarschijnlijk alles verloren!
GELOOF IS EEN ZAAK VAN HOOFD EN HART
Uiteindelijk besloot Amasja om de raad van de profeet op te volgen. Door dit besluit won Amasja de belangrijke veldslag die volgde en kreeg het koninkrijk van Juda tijdelijk vrede. Amasja koos ervoor het verlies van zijn investering te lijden, om daarmee de onmisbare zegen van God te winnen. Helaas verviel deze zelfde koning snel daarna in afgoderij. We hebben het
FILOSOFIE EN GELOOF
U denkt nu misschien: wat heeft al deze filosofische praat over drogredenen nou met geloof te maken? Misschien herkent u zich totaal niet in de voorbeelden in dit artikel. Ik ben er echter van overtuigd dat geloof een zaak van hoofd en hart is.
Alleen zijn ons hart en ons hoofd het soms niet met elkaar eens. Dan is het goed om daar zo af en toe bij stil te staan en de onderliggende redenen daarvan eens te belichten. Paulus zegt in Romeinen 12:2 dat we ons denken moeten vernieuwen. Ik geloof dat dit een doorlopend proces is. Het is goed om ons ervan bewust te zijn dat wij als mensen soms denkfouten maken. Fouten die een negatieve impact kunnen hebben op de keuzes die wij dagelijks maken en uiteindelijk dus ook op onze geloofswandel.
Ik hoop dat wij allemaal iets meer bewust mogen worden van onze eigen keuzes. Waardoor wij betere rentmeesters worden van onze tijd en geld. Het is heel goed om te weten dat verlies lijden, opgeven en loslaten soms het beste is wat we kunnen doen. Hoe tegenstrijdig het ook klinkt en hoe fout het eigenlijk ook voelt: soms is verlies uiteindelijk winst.
DENKFOUTEN VOORKOMEN
Meer weten over hoe we denkfouten kunnen voorkomen? Luister naar de internet-podcast You are not so smart.
Ds. Tom Meijer is predikant van de adventgemeenten Alphen DC, Gouda en Rotterdam: Het Kompas. Klik hier voor een Engelse of een Papiamento vertaling.
